Inlezen en analyseren
Bij het werken aan een monument begint het proces met een grondige voorbereiding, onderzoek naar cultuurhistorische waarden en analyse van alle verkregen informatie. Vervolgens wordt het gebouw zelf zorgvuldig geïnspecteerd, je ’leest’ een gebouw als het ware. Waar zitten gebreken en wat is daar de oorzaak van? Pas wanneer al deze informatie is verzameld en geanalyseerd, kan er een effectief plan voor de restauratie of herbestemming worden opgesteld.

De Restauratieladder
Voor het bepalen van de juiste keuzes voor ingrepen bij monumenten is de Restauratieladder de leidraad. De Restauratieladder is gebaseerd op het Charter van Venetië, het internationale handvat voor het behoud en restauratie van monumenten en stads- en dorpsgezichten. Bij monumentale projecten ligt de voorkeur altijd bij conserveren en/of onderhouden in de huidige staat. Als dit niet mogelijk is, volgt repareren waarbij gebruik wordt gemaakt van hetzelfde materiaal en dezelfde bewerkingstechniek.  Wanneer ook reparatie niet haalbaar is, wordt vernieuwen overwogen. De aangetaste delen worden vernieuwd waarbij een gelijk materiaal, detaillering en bewerking wordt toegepast. Is dit materiaal niet meer beschikbaar, dan wordt er geïmiteerd, wat betekent dat het uiterlijk zoveel mogelijk wordt benaderd, maar feitelijk met een ander, modern materiaal wordt nagemaakt. De laatste optie is verbeteren, wat alleen wordt gekozen als alle andere opties onmogelijk zijn. Verbeteren betekent vaak een verandering in (een deel van) het aanzicht van het monument.

‘’De details maken het bijzonder, je kunt uren bezig zijn met een klein stukje van een gevel. Je bent bezig met het bewaren van iets unieks. Daarnaast leer je bij elk onderdeel weer meer over de bouwwijze en de historie van een pand.’’

Monumenten en verduurzamen
Bij verduurzamen wordt er onder andere gekeken naar installatietechniek. Bij het inpassen van de klimaatinstallaties is het belangrijk dat de ingrepen zo min mogelijk inbreuk doen op de historische waarde en het monumentale karakter van het gebouw en is het elke keer weer een uitdaging om de installaties uit het zicht weg te werken. Hierbij hebben monumenten mogelijkheden, maar ook onmogelijkheden om de installaties weg te werken.

In de praktijk
Van 2021 t/m 2023 was SBM Bouw- en vastgoedmanagers de managing partner van Stichting Wijnhuisfonds in Zutphen, een van de oudste instellingen voor monumentenbehoud in Nederland. De stichting heeft als doel: "Het bevorderen van het stedelijk schoon in de gemeente Zutphen door zorg voor instandhouding van hetgeen aldaar van belang is uit het oogpunt van geschiedenis of kunst."

Historisch gezien is er niet altijd zorgvuldig met monumenten omgegaan. Vroeger werd er minder waarde gehecht aan monumenten dan nu. In Zutphen kwamen we bijvoorbeeld een monument tegen dat volledig was afgebroken en opnieuw opgebouwd. Ondanks dat niet alle materialen van monumentale waarde waren, werd het project toch aangepakt als een monument.

Sinds 2018 tot op heden zijn wij managing partner voor het vastgoedbeheer bij de gemeente Deventer. Binnen de gemeentegrenzen zijn er bijna 600 rijksmonumenten en bijna 700 gebouwde gemeentelijke monumenten. Voor 20 rijksmonumenten die in het bezit zijn van de gemeente Deventer is een SIM (Subsidieregeling Instandhouding Monumenten) aangevraagd en verkregen. Het onderhoud aan deze monumenten wordt door de managing partner opgepakt in nauw overleg met de erfgoed afdeling van de gemeente Deventer.